چگونه مقاله بنویسیم ـــ چه نوع مقاله ای

بطور کلی نویسندگی شامل هر مطلبی است که با نوشتن در ارتباط است.نوشته های با هدف و یا بی هدف

مقاله نویسی نیز از آن دسته نوشتار های با هدف است که توسط محققان و دانشجویان نوشته می شودو در واقع همانند یک پایان نامه کوچک است که اطلاعات را در اختیار مخاطبین خود قرار می دهد.

مقاله نویسی خوب است.

 

 

 

تاریخچه مقاله نویسی

تاریخچه مقاله نویسی در ایران از نیمه دوم قرن سیزدهم ، هم زمان با چاپ و نشر روزنامه می باشد. این دو با هم به وجود آمدند و با هم رشد کردند. مقاله و روز نامه و مجله به هم پیوستگی دارند و ارتباطشان همیشگی است.در کشور های اروپایی نیز سابقه مقاله نویسی به اواخر قرن شانزدهم میلادی بر می گردد.

مایکل دی مونتاین فرانسوی اولین مقاله مطبوعاتی را نوشت.و سپس  در اوایل قرن هفدهم اولین نشریه های دوره ای کشورهای اروپایی چاپ و منتشر شد. با انقلاب انگلستان دوره مطبوعات عقیدتی و سیاسی آغاز شد. و تا اواخر قرن هجدهم ادامه یافت و در نهایت از اواسط قرن هجدهم به بعد مقاله نویسان و دست اندر کاران مطبوعات کار مفید و موثر خود را آغاز و ادامه دادند. در این زمان مقاله نویسی مطبوعاتی پیشرفت زیادی داشت. از قرن بیستم مقالات غیر رسمی از رونق افتاد وبرعکس مقاله های نظری، انتقادی، ادبی، فکری، به خصوص در نشریات دانشگاهی رونق زیادی پیدا کردند.

 

مقاله چیست؟

از نظر لغوی مقاله یعنی: گفتار، سخن و مبحث

نوشته ای از جنس ناداستان که با واقعیت سرو کار دارد و دارای چارچوب بوده و در باره یک موضوع است و در باره آن به خواننده آگاهی می دهد. و این بحث برای طیف متعددی از دانشجویان ، طلاب ،هر کسی که می خواهد بنویسد و خلاصه برای همه علاقه مندان به مقاله نویسی مفید است. مقاله از یک منظر به دو دسته تقسیم می شود. مقاله عمومی و مقاله تخصصی

مقاله عمومی

مقاله عمومی زیربنای مقاله نویسی است و شامل تمام مباحث بنیادی و اساسی است یعنی مباحثی که به منزله  پایه های ابتدایی کار هستند که اگر شناخته نشوند،نویسنده آن در نوشتن  مقاله دچار خطا می شود.

مقاله تخصصی

مقاله تخصصی به معنای دقیق آن شامل مقالات علمی، مقالات و یاداشت های روزنامه ای ،رساله های دانشگاهی و . . . می باشد.

در مقاله هدف نویسنده بررسی یکی از مسائل علمی، ادبی ، اجتماعی، اخلاقی و . . .است که قصد دارد با پژوهش دقیق و دقت نظر از ابعاد مختلف موضوع را به اثبات رساند، یا رد کند.

تفاوت مقاله با دیگر نوشته ها

تفاوت مقاله با انواع دیگر نوشته ها از گزارش گرفته تا قطعه ادبی ، خاطره ، سفرنامه، داستان و روایت در این است که مقاله نوشته ای از جنس ناداستان است در ادبیات امروز فارسی شاید این تقسیم بندی به این معنا دیده نشود، ولی اگر در ادبیات انگلیسی جستجو کنید به خوبی به این نتیجه دست خواهید یافت.

امروزه در دنیا ادبیات به پنج دسته تقسیم می شود.

• ادبیات داستانی
• ادبیات ناداستان
• ادبیات شاعرانه
• ادبیات دراماتیک
• ادبیات فولکلوریک

شما هر کدام از این واژه ها را بارها شنیده اید اما باید بدانید که هر کدام از اینها قسیم همدیگرند. در ادبیات امروز دنیا همه نوشته های ادبی، هر آن چه که از جنس نوشتن است، هر نوشته ای که از یک صفحه بیشتر است، در یکی از این دسته بندیها قرار می گیرد.

ادبیات داستانی از جنس تخیل است.هر آنچه که تخیل در آن پر رنگ است از نوع ادبیات داستانی است. مثل رمان، داستان بلند، داستان کوتاه

اما ادبیات ناداستانی؛ ادبیات و نوشته هایی هستند که رنگ و بوی واقعیت دارند. رویکرد اصلی نویسنده، واقعیت و آگاهی است. مثل سفرنامه ، خاطره ، خبر، گزارش، کتاب های آموزشی، کتاب های درسی، کتاب های تاریخی و روایت که البته شبیه خاطره و از جنس خاطره می باشد.

ادبیات شاعرانه هر آن چیزی است،که رنگ و بوی احساس دارد. مانند: شعر، قطعه ادبی، دلنوشته

فیلم نامه ها و نمایشنامه ها از نوع ادبیات دراماتیک است.

هر آنچه که از جنس ادبیات شفاهی و کهن بوده و از یک جایی به بعد نوشته و مکتوب شده را ادبیات فولکلوریک می نامند مثل: افسانه ها،  امثال و حکم ، قصه ها، متل ها، ضرب المثل ها، ترانه های محلی،شعرها و دوبیتی ها

پس تفاوت مقاله با دیگر گونه های ناداستان این است که ساختار و اندازه مشخصی دارد، و حول یک موضوع مشخص نوشته می شود و در مورد آن موضوع به خواننده آگاهی می دهد. (خود این ناداستان ژانرهای مختلفی دارد مثلا گزارش هم از جنس ناداستان است اما تفاوتهایی با مقاله دارد.)

مقاله و گزارش هر دو به دنبال واقعیت هستند اما تفاوتشان در ساختار و چارچوب و اندازه شان است.

چرا مقاله نویسی مهم است؟

در دنیای امروز اگر کسی بخواهد در حوزه ای حرفه ای و تخصصی جایگاهی داشته باشد و بخواهد رشد کند مقاله نویسی مهمترین جا برای سرمایه گذاری است. و به صرفه ترین ابزار در حوزه برندینگ ، برند سازی علمی است زیرا با کمترین هزینه خود را معرفی نموده و برند می شود.

از طرفی پر مخاطب ترین شکل تخصصی نوشته ها مقاله نویسی است. حتما شما هم متوجه این اتفاق در جامعه کنونی شده باشید که تیراژکتابها کم و کمتر می شود اما مقاله ای که نوشته می شود و در فضای مجازی منتشر می گردد مورد بازدید مخاطبان بسیاری واقع می گردد.

از طرفی آن آگاهی که از طریق نوشتن یک مقاله کسب می کنید بسیار عمیق بوده که با گذشت زمان باز تصویر روشنی از آن اطلاعات در ذهن شما باقی می ماند و گویا شما با آن موضوع زندگی کرده اید.

مقاله نویسی یک مهارت است از جنس کارورزی و صرفا با خواندن چند کتاب و آموختن و یادگرفتن و گذراندن چند دوره کارگاهی این مهارت کسب نمی شود. باید نوشت. نوشتن مقاله در اندازه های مختلف و موضوعات مختلف شما را به این توانایی می رساند.

به کمک مقاله‌ها می‌توان میزان درک مخاطب در سبک‌ها و رشته‌های مختلف را مورد ارزیابی و بررسی قرار داد. بنابراین، به وسیله مقاله، مجموعه‌ای از شیوه‌ها، روش‌ها، حقایق و… ارائه شده و مسئله و یا نظرات شخصی، مورد بحث و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند.

با استفاده از مقاله‌ها، افراد و به ویژه دانشجویان و سخنرانان رشته‌های مختلف، می‌توانند در سمینارها به بررسی و ارائه دلیل و منطق صحبت‌ها و نظرات خود پرداخته و به نوعی مهر تائیدی باشد برای صبحت‌های ایشان.

بنابراین، ساختار یک مقاله بدین صورت است که در نظر دارد تا موضوع یا موضوعاتی را برای خوانندگان خود ارائه دهد. برای این منظور، مقاله و اصول نگارش مقاله می‌باید بر روی موضوعات و چهارچوب‌های مختلفی تکیه کرده و تهیه و تنظیم شود.

نگارش یک مقاله، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. زیرا در صورت رعایت اصول مربوطه و انجام دقیق مراحل مربوط به نگارش مقاله، دیگر محققان قادر خواهند بود تا اصول و زیربنای تحقیقات آتی و ثانویه را ایجاد کرده و این مهم، باعث خواهد شد تا چرخه تولید مقالات، سرعت گرفته و به شیوه حرفه‌ای و تماماً کاربردی انجام پذیرد.

پس به مراحل  نگارش یک مقاله توجه کنید،

درباره مقاله‌نویسی و نوشتن متن‌های غیرداستانی تاکنون تقریباً هیچ کتاب مهمی به فارسی ترجمه نشده است. کتاب «البته واضح و مبرهن است » با عنوان دوم «رساله ای در مقاله نویسی» را می‌توان جزو معدود کتاب هایی تالیفی معتبر فارسی درباره مقاله نویسی خواند. این کتاب را ضیا موحد، استاد سرشناس فلسفه و منطق نوشته است.

انواع مقاله

مقاله دو نوع است. مطبوعاتی و پزوهشی

مقالات مطبوعاتی: نوشته هایی که به لحاظ حجم متوسط اند. از یک صفحه شروع شده و به چهار پنج صفحه ممکن استب برسد، پس حجم متوسط وکوتاهی دارند، زبان بسیار ساده دارند، موضوعشان مشخص است و نویسنده از چارچوب خارج نمی شود. از نظر ساختار، اندازه، زبان همه فهم هستند. مخاطب عمومی فراگیری دارند.

اطلاع رسانی، بررسی زوایای مختلف رویدادها و روشنگری پیرامون مسائل و همینطور افزایش روحیه و بالا بردن سطح تعامل از اهداف این نوع مقالات است. اهداف پراماتیکی ،کاربردی و اجتماعی دارند. این گونه مقالات در روزنامه ها و هفته نامه ها و انواع نشریات منتشر می شوندو شامل:

سرمقاله: رویکرد آن نشریه را مشخص می کند. سر دبیر یا یکی از نمایندگانش در چارچوب سیاست های آن  نشریه ، روزنامه یا مجله در موضوع مشخصی ارائه مطلب می کند ویا موضع گیری می نماید.

ستون نویسی: هر روزنامه، نشریه یا مجله عمومی برای خودش یک سری ستون های ثابتی دارد و یک سری نویسندگانی که برند و شاخص و برجسته و شناخته شده اند، این نویسندگان می توانند جذب مخاطب نمایند و مخاطب جمع کنند. در واقع این ستون ثابت در اختیار این نویسنده شاخص و برجسته است و مخاطب به خاطر این نویسنده این نشریه را دنبال می کند.این نویسندگان در این ستون ها ی نشریه مقاله می نویسندکه این مقالات تحقیقی و پژوهشی نیستند،مقالاتی اند که بر آمده از تجربه و نگاه این فرد به آن موضوعات، بیشتر جنبه تحلیلی دارند تا تحقیقی پژوهشی

مقالات تحقیقی: مقالاتی هستند که که توسط عده ای از محققین ، روزنامه نگاران و یا غیر روزنامه نگاران در یک موضوعی از موضوعاتی روز آمدیا بروز جامعه یک سری تحقیقاتی را ارائه می کنند.مثلا در مورد نرخ طلاق یا اعتیاد نویسنده ای مقاله کوتاهی در حد پنج صفحه یا کمتر ارائه می کند و چون این مقالات تحقیقی در نشریه و یا روزنامه ارائه می شود زبان و ساختار ساده و همه فهمی دارند، در این گونه مقالات بحث روش شناسی مطرح نیست، روش تحقیق و چارچوب و نظریه مطرح نیست و چنین مقالاتی پژوهشی نیستند که اگر این مقاله در ساختار پژوهشی قرار بگیرد و در یک مجله پژوهشی چاپ شود ساختار پیچیده ای پیدا می کند.

در مقالات پژوهشی نمی توان روش تحقیق و چارچوب و نظریه را نادیده گرفت باید به این شاخصه ها توجه کرد تا اعتبار علمی پیدا کنند. در مقالات تحقیقاتی به دنبال اعتبار علمی نیستند، فقط به دنبال این هستند که یک سری آگاهی هایی را ارائه دهند و با این پیش فرض که مخاطب آن چارچوب ها را می شناسد از آنها فاکتور می گیرد.

مقالات انتقادی: مقالاتی هستند که در مورد یک سری مسائل جامعه مطالب انتقادی می نویسند مثلا در مورد تولیدات دستاورد ها، فیلم و موسیقی، تئاتر وکتاب

 برای این که مخاطبان این نشریات متوجه شوند  اثر هنری تولید شده با ذائقه آنان سازگار است؟

آیا ما مقاله‌نویس هم داریم؟

در ایران ، ما هنر کلامی را به شعر و داستان محدود کرده‌ایم.

در اینجا مقاله آن شأنی را که در غرب دارد، ندارد، آنانی هم که ذوق و هنری در مقاله‌نویسی دارند به کار خود چنان نگاه نمی‌کنند که شاعر به شعر یا داستان‌نویس به داستان خود.

برای مقاله‌نویسی تعریف جا افتاده‌ای نمی‌توان یافت. به ویژه که مقاله انواع گوناگونی دارد.

نوشته‌ای کوتاه، به نثر، نشان دهنده‌ی نظر نویسنده در موضوعی خاص و محدود، با سبکی بارز، لحنی مناسب، توجه انگیز، قلمی شیرین و رسا، دور از فضل فروشی و خالی از ارجاع‌های فراوان و کتابشناسی مبسوط و حتی گاهی بی هیچ یک با ساختاری منسجم، شامل حسن شروع و حسن ختام.

مقاله‌نویسی به این معنی نوشته‌ای است خواندنی که گاهی پهلو به اثر هنری می‌زند  و در هر زمان نویسندگان آن، بر خلاف مقاله های علمی-تحقیقی، فراوان نیستند.

و از مقاله‌های علی اکبر دهخدا و جلال آل احمد می‌توان به عنوان دو مصداق بارز توصیف بالا نام برد.